چشم
عضو بسیار حساس بدن نیاز به مراقبت خاص دارد. جهت اجتناب از آسیب آفتاب ، باد ، گرد و غبار و … باید از عینک مناسب استفاده نمود جهت محافظت از باد باید از عینکهای حفاظ دار استفاده نمود که در غیر این صورت باد در پشت عینک خود اذیت کننده است. برای حفاظت از نور آفتاب باید از عینک آفتابی مناسب که حفاظت خوبی از دستگاه تنفس داشته باشد استفاده نمود.
می توان به عینکهای فتوکرومیک اشاره کرد که رنگدانه های درون شیشه در اثر این اشعه تغییر یافته و تیره می شوند و اشعه را به خود جذب می نمایند. در حین استفاده از عینک سایه در روی چشم ایجاد گردیده و مردم گشاد می گردد و در عینک درجه حفاظتی خوبی نداشته باشد. این گشاد شدن مردم راه را برای ورود بیشتر اشعه های مضر باز می نماید. به عنوان آخرین نکته باید یادآور شد که عینک باید شیشه بزرگ داشته باشد تا تمام چشم را پوشش دهد.
دهان و دندان
بهداشت دهان و دندان با مسواک کردن با خمیر دندان مناسب شروع می گردد باید توجه کرد که حداقل شبها دندانها مسواک گردند و حتماً نخ دندان استفاده گردد. چون مسواک توانایی تمیز کردن فضای بین دندانها را ندارد همچنین بهتر است بعد از مصرف شیرینی جات دهان با آب شسته شود زیرا در حین کوهنوردی هم ترشح بزاق کمتر شده و هم میزان آب بزاق ترشح شده کمتر می باشد و توانایی تمیز کردن سطح دندانها، ندارد. جهت حفاظت سلامت حفره دهانی به ذکر همین نکته اکتفا می نماییم که از مصرف مواد غذایی داغ اجتناب گردد تا به پوست حساس آن آسیب نرسد.
دستگاه تنفس
بهترین راه حفاظت از دستگاه تنفس درست نفس کشیدن است به این ترتیب که تنفس به صورت دم عمیق و از بینی صورت گیرد که این نوع تنفس در برنامه های زمستانی و یا ارتفاعات اهمیت بیشتر دارد. زیرا ساختمان بینی به ترتیبی است که جریان هوا حین عبور از آن گرم می گردد. و به ریه ها آسیب نمی رسد. در حین صعود که معمولاً تنفس سریعتر است هر چند مدت یکبار جهت اجتناب از انباشته شدن هوا در فضاهای ریوی که باعث غیرفعال شدن حجمی از ریه می گردد یک بازدم شدید صورت گرفته و این هوا تخلیه گردد.
دستگاه گردش خون
جهت حفاظت سلامت این ارگان باید در طی برنامه های دراز مدت تمرینی و ورزشی سعی در افزایش بازدهی و نیز توان کاری آن گردیم تا در حین فعالیتهای کوهنوردی که جزء فعالیتهای سنگین ورزشی طبقه بندی می گردد، دچار مشکل و افزایش بار وارده به آن نگردیم.
دستگاه ادراری
کلیه ها که وظیفه تصفیه خون از مواد زائد را دارند جهت سلامت به آب و مایعات نیاز دارند تا بتوانند وظایف محوله را به خوبی انجام دهند به همین علت باید در هر فرصتی جهت نوشیدن مایعات استفاده نماییم تا فعالیت این دستگاه به خوبی صورت گیرد و همچنین باید ادرار حاصله را تخلیه نمود تا از انباشته شدن آن در مثانه که هم باعث درد و هم باعث ته نشین شدن ذرات آن می گردد، اجتناب شود.
دستگاه گوارش
دومین عضو بزرگ بدن انرژی مورد نیاز فعالیت بدن را تأمین می نماید. پس حفظ سلامت آن طی انجام برنامه از هر حیث مهم می باشد. نظر به اینکه این عضو اجزای مختلف دارد هر کدام جدا گانه مورد بررسی قرار می گیرند. دهان : قبلاً به نکات بهداشتی دهان اشاره گردیده است. معده : جهت حفظ سلامت معده ابتدا باید غذا خوب جویده شود تا به قطعات کوچکتر تبدیل گردد و جهت هضم آماده شود. همچنین جهت فعالیت مناسب معده باید همراه غذا نوشیدنی (آب ، نوشابه و …) مصرف نگردد. غذا در دفعات مصرف شود تا از متسع شدن معده با مصرف زیاد و ناگهانی مواد غذایی اجتناب شود. در کوهنوردی اغلب اوقات شرایط، زمان غذا خوردن را برای ما تعیین می کند. پس بنا به توصیه بزرگان این رشته در هر فرصتی به میزان مناسب غذا بخورید. روده ها: راز حفظ سلامت روده در تخلیه کردن آنها می باشد. به ترتیبی که به محض دفع جهت تخلیه روده ها اقدام گردد. مصرف مواد غذایی فیبردار مثل حبوبات، میوه و سبزیجات باعث تسریع و تسهیل در حرکات روده ها می گردند.
منبع: انجمن پزشکی کوهستان ایران