در مواجهه با بهمن چگونه جانمان را نجات دهیم؟
در سه چهار روز اخیر بارش برف سنگین اکثر مناطق کوهستانی کشور را پوشانده است در این شرایط کوهنوردان باید در صعودهای خود دقت بیشتر مبذول نمایند.
همیشه بارش سنگین برف در پهنه‌های کوهستانی و ارتفاعات، ریزش بهمن را به دنبال داشته است. بهمن در اثر حرکت ناگهانی توده‌های برفی به دلیل سنگینی و نیروی جاذبه زمین از بالا به پایین سرازیر می‌شود و تهدیدی جدی برای کوهنوردان، اسکی‌بازان و روستانشینان محسوب می‌شود.
با توجه به بارش سنگین برف در برخی ارتفاعات کشورمان و ریزش بهمن در جاده‌ها و مسدود شدن راه‌ها، نحوه پیشگیری، مقابله و احیانا گریز از بهمن خصوصا برای رانندگان و مسافران زمستانی جاده‌ها، کوهنوردان و ساکنان پهنه‌های کوهستانی امری ضروری است.
چه باید کرد؟
ـ ارتعاش یکی از عوامل مهم ریزش بهمن است. هنگام عبور از مناطق کوهستانی پر از برف باید سکوت را رعایت کرد. بوق زدن، بلند کردن صدای ضبط ماشین یا فریاد زدن در این مسیرها می‌تواند موجب ریزش بهمن شود.
همچنین باید بدانید صدای هواپیما، بالگرد و حتی ماشین‌های برف‌روب نیز می‌تواند به ریزش بهمن کمک کند. بنابراین برای مواجهه با بهمن تمام حواستان را به کار گیرید و ساکت باشید و با شنیدن کوچک‌ترین صدایی که حاکی از ریزش برف است، منطقه را فوری ترک کنید.
ـ شیب از عوامل اصلی سقوط بهمن است. عمدتا بیشترین بهمن‌ها در شیب‌های ۳۵ تا ۴۰ درجه اتفاق می‌افتد. در این شیب‌ها، ثبات لایه فوقانی برف کاهش یافته و خطر بهمن افزایش می‌یابد.
البته در شیب‌های تند (۵۰ درجه یا بیشتر)‌ به دلیل آن که برف قبل از انباشتگی به طور طبیعی به پایین سرازیر می‌شود، خطر سقوط بهمن زیاد نیست.
روی شیب‌های خیلی ملایم (کمتر از ۲۵ درجه)‌ نیز خطر بهمن کمتر است، ولی باید بدانید شیب‌های صاف، بدون پستی و بلندی و فاقد پوشش گیاهی بهمن‌ خیزترند. بنابراین برای کوهنوردی یا اسکی به شیب ارتفاعات توجه کنید.
ـ وزش بادهای تند می‌تواند به سقوط بهمن کمک کند، بویژه اگر طی چند روز متوالی بشدت وزیده باشد. بر این اساس قبل از عزیمت به نقاط کوهستانی به شرایط جوی توجه کنید.
ـ در منطقه‌ای که حتی یک بار بهمن در آن به وقوع پیوسته همیشه احتمال سقوط دوباره وجود دارد. بنابراین تاحد امکان در روزهایی که بارش برف سنگین است، از این مناطق عبور نکنید.
کوهنوردان بیشتر بدانند:
ـ صعود و تمرین در مناطق کوهستانی و برفگیر باید با وسایل، لوازم و ابزار کوهنوردی همراه باشد.
ـ از یک مربی مجرب راهنمایی بگیرید و از مسیرهای شناخته شده عبور کنید.
ـ هنگام کوهنوردی با خود وسایل ارتباطی چون بی‌سیم، تلفن‌همراه و… ببرید و در تمام طول مسیر، دیگران و خانواده را در جریان وضعیت راه قرار دهید.
ـ بهترین راه عبور از مناطق بهمن‌خیز این است که به طرف بالا صعود کنیم تا حجم برف کمتری بالای سرمان باشد.
ـ از یک شیب برفی، خیلی نرم و سبک قدم بردارید تا فشار و ضربه، به برف مسیر وارد نشود و باعث شکست برف و جریان بهمن نشود.
ـ هنگام عبور از بهمن بدون عجله و با فاصله از یکدیگر حرکت کنید تا در صورت ریزش بهمن همگی گرفتار نشوید و بتوانید همدیگر را نجات دهید.
ـ از ریسمان یا طناب مخصوص کوهنوردی (نخ بهمن)‌ استفاده کنید. نخ بهمن طناب قرمز رنگی به طول ۱۵ تا ۵۰ متر است که روی آن فلشی در یک جهت وجود دارد. نخ باید به گونه‌ای به بدن وصل شود که جهت فلش به سمت فرد باشد. اگر بهمن سقوط کند، گروه امداد با پیدا کردن نخ بهمن و دیدن جهت فلش آن، زودتر مصدوم را می‌یابند.
چند توصیه:
ـ اگر در بهمن‌گیر افتاده‌اید به صورت شنا خود را به روی بهمن بیاورید و به طرف بالا و سمت چپ یا راست فرار‌ کنید.
ـ چنانچه مقدور بود قبل از فرو رفتن در زیر برف، وسایلی از خود را به بالا پرتاب کنید تا امدادگران بتوانند با یافتن آنها شما را زودتر پیدا کنند.
ـ در زمان ریزش بهمن با هر وسیله‌ای جلوی دهان و بینی خود را بپوشانید و نفس را در سینه حبس کنید تا از ورود ذرات برف و یخ‌زدگی ریه‌ها و خفگی جلوگیری شود.
ـ اگر در بهمن فرو رفته‌اید با کمک دست‌ها یک پاکت یا کیسه جلوی صورتتان قرار دهید. با ایجاد فضایی برای ورود و خروج هوا و نفس کشیدن می‌توانید از خفگی نجات یابید.
ـ خونسردی خود را حفظ کنید؛ چرا که در صورت حفظ آرامش، بدنتان قادر به نگهداری انرژی خواهد بود و در نتیجه بهتر می‌توانید برای نجات خود تصمیم بگیرید.
ـ یادتان باشد هر قدر کمتر در برف فرو روید، شانس بیشتری برای زنده ماندن دارید. معمولا برای نجات کسی که زیر برف مدفون شده فقط ۳۰ دقیقه فرصت دارید. پس از گذشت این مدت زمان فقط ۵۰ درصد از آسیب‌دیدگان زنده می مانند.
منبع: انجمن پزشکی کوهستان ایران

تصویر: برنامه خط الراس ماسوله – بهمن ۱۳۹۵ – برنامه گروه کوهنوردی سپهر