مقدمه

چگونه یک کوه را صعود نماییم:
بالا رفتن از کوه از سوی برخی بعنوان یک ورزش شدید و سنگین برآورد شده است در حالی که کوهنوردان و ورزشکاران این رشته، آن را به سادگی یک تفریح و سرگرمی هیجان انگیز می پندارند. با این حال چالش نهایی که در این ورزش بیان شده قدرت، استقامت و از خودگذشتگی می باشد.
این موضوعات از طرفی می توانند بسیار خطرناک نیز باشند که در مواردی حتی منجر به مرگ طرف میشوند، به ویژه هنگامی که یک کوه نورد از درون و به سادگی باید خود را با عوامل طبیعی مانند آب، هوا، زمین، یخ و یا دیگر خطرات ناشی از آنها درگیر نماید.
بی تجربه گی، برنامه ریزی ضعیف، و تجهیزات نامناسب، همه می توانند در آسیب رساندن یا مرگ شخص نقش داشته باشند. بنابراین دانستن نکات اولیه و اینکه چه چیزی در این راه درست است بسیار مهم می باشد. اما با وجود همه این موارد منفی، زمانی که این مقوله ها به درستی و صحیح انجام شوند کوهنوردی تجربه ای هیجان انگیز و با ارزش خواهد بود.
در این مقاله قصد داریم عناوینی را به عنوان راهنمای ساده و کلی در زمینه کوه نوردی و صعود یک کوه بیان کنیم که در آن به تشریح اصول پایه کلی که یک کوهنورد باید بداند و یاد بگیرد خواهیم پرداخت. بنابراین به تمامی افرادی که قصد شروع کوهنوردی دارند پیشنهاد می کنیم که به صورت متمرکز ۱۳ نکته زیر را دنبال نمایند. بررسی اجمالی و پایه در این مقاله به شما ایده های مناسبی نسبت به درگیری شما در کوه و صعود یک کوه خواهد داد
۱- تحقیق و مطالعه
قبل از شروع به بالا رفتن، تا آنجا که می تونید در مورد مهارت های موجود خود، مهارت های مورد نیاز و تجربه افراد دیگر تحقیق کنید و به جمع بندی مطالب بپردازید. این موضوع مهم است که ذهن خود را به جهت بالا رفتن از یک کوه درگیر تلاشی برای تفکر بهتر نمائیم. بدانیم که چگونه باید از تجهیزات مناسب صعود استفاده نمائیم و حتی الامکان کتاب و مطالبی را که کوهنوردان برای رسیدن به قله انتشار داده اند را بخوانیم. بالطبع این مطالب و یادداشت ها نکات جالب و آموزنده زیادی در بر خواهند داشت. با توجه به اینکه بسیاری از کتابفروشی ها در حال حاضر بخشی را به طور خاص به ورزش و همچنین کوهنوردی و هنر و صنعت صعود اختصاص داده اند، با این تفسیر پیدا کردن کتاب در این زمینه زیاد مشکل نخواهد بود. راه های دیگری نیز برای این کسب اطلاعات وجود دارد که در زیر به صورت مختصر به شرح بعضی از آنها خواهیم پرداخت.
یکی از کتاب های پیشنهادی که شروع خوبی برای شناخت کوه و کوهنوردی است کتابی است که توسط استیو ام کاکس(Steve M cox) و با نام کوهنوردی; آزادی تپه ها انتشار یافته است.
تماشای دی وی دی در مورد تجربیات بالا رفتن از کوه، و همچنین تعداد زیادی فیلم و مستند مفید در مورد صعود و کوهنوردی وجود دارند که همه آنها را می توانید بر روی اینترنت به راحتی بابید.(you tube)
کسب اطلاع در مورد بهترین زمان برای صعود کوه ها در مناطق مختلف، به نحوی که اگر شما علاقه مند به سفر به کوه ها فراتر از کشور خود هستید فرصت بیشتر و بهتری را نسبت به فصل و موقعیت صعود به شما خواهد داد. به عنوان مثال بهترین صعود برای اروپا از ماه ژوئن تا سپتامبر، در نیوزیلند از دسامبر تا مارچ، در آلاسکا از ژوئن تا جولای می باشد. با این حال تغییرات آب و هوایی هیچگاه دقیق قابل پیش بینی نیست و تا زمانی که رخ ندهند نیز نمی توان گفت که فصل برای صعود خوب است یا بد.
در مورد کوهستان ها و شرایط آب و هوایی همه چیز را بدانید. کوه ها خود با سیستم آب و هوایی خودشان ایجاد شده اند. مطالبی را درمورد نشانه های پیش از آب و هوای بد، ابر شناسی، باد شناسی و تشخیص جهت باد، حملات رعد و برق و مقابله احتمالی با آن و… را درک و آنچه در تغییرات آب و هوا در طول روز ممکن است رخ دهد را مطالعه نمایید.
۲- ارزیابی قدرت ذهنی خود
مبحث گستره ای از کوهنوری به نگرش و قدرت ذهنی کوهنورد می پردازد، چرا که با این فعالیت ذهنی کوهنورد می بایست سریعا در مورد آب و هوا و تغییرات آن قضاوت کند، جهت را تشخیص دهد، ایمنی را با حداکثر رعایت به جا آورد و …
برای بسیاری از کوهنوردان، چالش روانی و فکری بخش بزرگی از جذابیت کار است. چرا که شما مسائل و روش روتین زندگی، کار و شخصی خود را که شاید در یک دفتر با بهترین شرایط باشد را رها کرده و وارد شیوه جدیدی از زندگی می شوید که تصمیم گیری در مورد این مسائله پیامدهای خاص خود را دارد. پس بنابراین باید بهترین تصمیم را ذهن شما برآورد نماید.
در این حین مسائلی که باید از خود بپرسید اینست:
آیا شما در موقعیت وحشت مبادرت به تصمیم گیری خواهید کرد؟ این نوع خلق و خو هنگام بالا رفتن از کوه به صورت طبیعی رخ می دهد که برای برطرف کردن آن نیاز به یک ذهن آرام و روشن و توانایی ذهنی بالا می باشد و بهترین راه حل برای مواجهه با خطرات و استرس های احتمالی است.
آیا با اینکه دوستدار طبیعت هستید و نسبت به آن مثبت اندیش، نسبت به عوامل پیش روی خود واقع بینانه و صادق هستید؟ باید توجه داشت که اعتماد بیش از حد در این باره زیاد مطلوب نیست، چراکه این موضوع می تواند شما را هنگام بالا رفتن با دردسرهای زیادی مواجه کند.
آیا در مواجه با این عوامل مشکل گشای خوبی هستید؟….. جواب با شما
۳- آمادگی جسمانی
کوهنوردی و صعود از یک کوه نیاز به آمادگی جسمانی و استقامت بدنی خوب دارد، زیرا این ورزش فعالیت های بدنی شدید دارد. بدین منظور شما نمی توانید از یک شیوه زندگی عادی و عموما شیوه کاری اداره ای که اغلب پشت میز کار می باشید و دارای کمترین تحرک ورزشی هستید، خود را برای یک صعود بزرگ مهیا نمائید. پس بهترین روش برای این کار، تمرین در جهت تناسب اندام و قدرت بدنی می باشد.
با این حال انواع مراحلی که برای تناسب اندام نیز به شما کمک می کنند عبارتند از:
دویدن درجا و آهسته و دو استقامتی
پیاده روی و کوهپیمایی، به طوری که به نحو فزاینده ای بسمت دشواری و تقلا برود
کار با وزنه ها و یا راه رفتن و دویدن با وزنه که این وزنه در کوله پشتی یا دست شما قرار داشته باشد.
تمرین صعود از دیواره های اطرف شهر و محل زندگی، آموزش یخ نوردی، پیاده روی در یخچال های طبیعی و … آموزشی مفید می باشد.
تمرین و استفاده از اسکی و اسنوبرد ( به خصوص اگر شما قصد دارید که برای بازگشت از این وسایل استفاده کنید)
و در کل، هرچیزی که باعث بهبود قدرت و استقامت شود.
۴- تجهیزات
لوازم کوهنوردی بسیار ضروری و مخصوص هستند و به کوهنورد پیشنهاد می شود که حتما آنها را تهیه کند. بهترین پیشنهاد نیز خرید این لوازم با بالاترین استاندارد می باشد. اما اگر تصمیم به خرید این لوازم خود دارید، طبیعتا در ابتدا برایتان هزینه سنگینی خواهد داشت. لذا پیشنهاد می شود که آنها را به تدریج تهیه نمائید. در هنگام خرید دقت نمائید که لوازم انتخابی کاملا متناسب و اندازه شما باشند، زیرا در صورتیکه شما قصد صعود تعداد زیادی کوه را داشته باشید، با انتخاب لوازم متناسب به نوعی در کار خود سرمایه گذاری کرده اید.
اگر قصد اجاره یا قرض گرفتن این وسایل و تجهیزات را دارید، تضمینی بر مطلوب بودن وسیله مورد نظر برای استفاده شما نخواهد بود و از سالم بودن وسایل نیز مطمئن نخواهید شد چرا که این وسیله ممکن است به دفعات زیاد و توسط افراد مختلف مورد استفاده قرار گرفته باشند. اما اگر شما خود را ملزم به استفاده از وسایل و ساز و برگ معتبر و باکیفیتی که قبلا نیز توسط افراد دیگر تست شده باشند و امتحان خود را پس داده اند نمائید، برنامه های بسیاری را میتوانید اجرا کنید که همگی آنها در بهترین سطح قرار خواهند داشت. البته، ایده اجاره ابزار آلات نیز در بعضی مواقع برای اولین تجربه و اینکه آیا از کار با ابزار لذت خواهید برد یا نه و یااینکه پس از استفاده قصد ادامه کوهنوردی و کار با ابزارفنی را خواهید داشت یا خیر، مفید می باشد.
با وجود اجاره بعضی ابزار، شما نیاز مبرم به خرید بعضی لوازم ضروری دارید، لوازمی از جمله کفش کوهنوردی، لباس های مخصوص فصلی که این موارد به مراتب بسیار مهم تر از وسایلی مانند کرامپون و یا تبر یخ می باشند.
۵- یادگیری اصول و اخلاق کوهنوردی
دانستن چگونگی صعود یک کوه فقط در مورد جنبه های جسمی و روانی نمی باشد. بسیاری از کوه ها در مناطق دور افتاده و بکر جهان واقع شده اند که صعود شما به عنوان یک کوهنورد به آن مناطق می تواند تاثیراتی بر محیط زیست آنجا بگذارد. طبیعتا افتخار بزرگی است که از یک کوه بکر صعودی اجرا شود، اما تعداد زیادی از کوهنوردان نگران وضعیت حفظ این بکر بودن کوه ها نیز هستند که مبادا با این کوهنوردی ها خدشه ای به فرهنگ و محیط زیست این مناطق وارد شود.
نکات مهم:
یادگیری ترک محل برنامه بدون به جا گذاشتن کمترین اثرات سوء محیطی
گام برداری آرام می تواند به نوعی مجوزی برای ورود به مناطق بکر باشد. این نوع گام برداری خصوصا در بیابان نوردی باید حتما رعایت شود.
تمامی آرم و علائم و به خصوص تابلوهایی که در مسیر و یا قبل از مسیر نصب شده اند را به دقت یاد بگیرید و به آنها عمل کنید. خواندن و فراگیری این علائم و تابلوها به خصوص برای افراد مبتدی ضروری می باشد.
هیچوقت تنهایی یک کوه را به قصد صعود نروید. همیشه برنامه را با دوستان خود و یا یک نفر که قبلا آن مسیر را صعود کرده باشد اجرا کنید.
۶- آموزش
اگر به عنوان یک مبتدی قصد صعود دارید، پیشنهاد می شود که حتما در دوره های آموزشی شرکت نمائید. از سوی دیگر، اگر شما قصد برنامه ریزی برای یک صعود با همراه و یا دوست خود هستید ، ممکن است که آن شخص نیاز به برخی از آموزش های پایه قبل از عزیمت به محل صعود داشته باشد که در این میان شما می توانید به عنوان راهنمای وی نیز عمل کنید. ضمنا، باشگاه های کوهنوردی نیز می توانند به شما دوره های تخصصی مهارتی و آموزشی را پیشنهاد دهند.
با این حال، شما بهتر است نکات و آموزش های زیر را بدانید:
یخ نوردی، برش یخ، استفاده از تبر یخ.
تکنیک های حمایت و خود حمایت.
گلیسادینگ(glissading)، یا تکنیک فرود، که با این تکنیک شما به سمت پایین به روش سر خوردن فرود می آئید و با تبر یخ نیز سرعت فرود خود را کنترل می کنید.
عبور از شکاف های یخی و تکنیک های نجات در شکاف های عمیق، عبور از پل های برفی
استفاده از کرامپون شامل، پوشیدن کرامپون، راه رفتن با آن، تکنیک های ویژه و غیره..
راه رفتن در یخچالهای طبیعی
آموختن تکنیک های مختلف کوهنوردی و مهارت هایی از جمله مسیریابی و پیدا کردن مسیر بدون ابزار های الکترونیکی، نقشه خوانی، کار با میخ و پیچ و رول صفحه، گره زدن ها، استفاده و مدیریت طناب در برنامه های مختلف و …
آموزش و مهارت در مواجهه با بهمن، که یک دوره متمایز می باشد که در نقاط مختلف دنیا بر گزار می شود و شما می توانید با گذراندن این دوره اطلاعات و مهارت های مفیدی را کسب کنید. این دوره معمولا بین اسکی بازان و اسنوبورد کاران رایج است، اما با این حال به کوهنوردان و تیم های امداد و نجات نیز توصیه می شود. گذراندن این آموزش باوجودی که شاید دیگر مایل به ادامه کوهنوردی نیز نباشید، ولی برای شرکت در کلیه ورزش های زمستانی مفید می باشد و توصیه می شود.
همچنین، تکنیک ها و دوره های مقدماتی کمک های اولیه و همچنین امداد و نجات نیز باید به عنوان بخشی از موارد آموزش شما باشد.
۷- برنامه ریزی اولین صعود
اولین صعود شما به عنوان یک مبتدی باید برنامه ای مناسب و ترجیحا با یک راهنمای با تجربه باشد. سطح دشواری یک کوه تحت تاثیر دو عامل ارتفاع و نوع زمین می باشد. کوه ها در درجه بندی از آسان ترین نوع شروع و به سخت ترین و فنی ترین ختم می شوند که در بین این دو درجه، درجه های دیگری نیز وجود دارد. با این حال یک کوهنورد آماتور باید همیشه برای شروع آسان ترین برنامه را انتخاب نماید. زیرا می بایست تمامی اقدامات احتیاطی لازم را رعایت نماید. در هر صورت کوه همیشه کوه است، هرچقدر هم که آسان باشد. ضمنا درجه بندی سطح کوه ها و کوهنوردی در کشورهای مختلف دارای سیستم های مختلف می باشد که شما باید برای آشنایی با آنها کمی تحقیق کنید.
دراین راه شما نیاز به درک و شناخت مسیرهای صخره ای (از سطح سخت تا بسیار سخت و دشوار) و مسیرهای یخی که شامل زمین یخ زده یا آبشار های یخ زده می باشند دارید چرا که این موانع به عنوان یک مسئه در صعود شما به صورت طبیعی در کوه وجود دارند.
۸- بهبود و افزایش مهارت های خود و تلاش برای صعود کوه های سخت تر
بعد از رعایت موارد ذکر شده در بالا به خصوص مباحث آموزش و صعود های پایه و سبک، تلاش بعدی خود را بر روی قله کوه هایی که دارای یخ و برف می باشند معطوف کنید. بی شک این تلاش می بایست با ابزار فنی مخصوص و داشتن مهارت های فنی لازم انجام گیرد. همچنین قسمت هایی از کوه که سنگ آن متشکل از فعالیت های آتش فشانی می باشند بهترین گزینه برای شروع تمرین های مقدماتی ( سنگ نوردی ، دست به سنگ شدن) هستند که شما باید به آسانی از پس آنها برآئید. به عنوان مثال کوه هایی ماندد مونت بلان، مونت رینر، مونت بیکر، و دهانه های آتش فشانی که در کشور های مکزیک و اکوآدور وجود دارند دارای بهترین مسیر ها برای صعود های فنی به شمار می روند.
۹- یافتن یک راهنمای خوب
یکی از بهترین کارهایی که شما برای لذت بردن از کوه و کوهنوردی می توانید انجام دهید، پیوستن به یک باشگاه کوهنوردی در نزدیکی محل سکونت خود می باشد. از طریق این باشگاه ها، شما خیلی زود به شبکه به هم پیوسته ای از دیگر باشگاه ها که با هم در ارتباط هستند متصل خواهید شد و در پی این موضوع، شما از این طریق بهترین، مطمئن ترین و خبره ترین راهنما ها را جهت اجرای برنامه صعود خود خواهید یافت. نکته مهم دیگر در رابطه با این باشگاه ها این است که آنها چیدمان اکثر برنامه های صعود خود را از افراد سطح مبتدی الی سطح متوسط انتخاب می کنند که شما بر این اساس می توانید مهارت های پایه را در طول این برنامه ها با هم فکری دیگر اعضاء شرکت کننده فرا بگیرید.
نکات مهم:
در طول شرکت در این برنامه ها بیشتر وقت خود را صرف گفتگو با کوهنوردان باتجربه نمائید. چرا که آنها می توانند تا حد زیادی جواب بسیاری از سوال های شما را که حتی با خواندن مطالب ممکن است بدست نیاورید را جبران کنند.
۱۰- برای سفر مهیا شوید
اگر کوهی را که انتخاب کرده اید نزدیک است، شما برنامه ریزی کمتری برای سفر به آنجا نیاز دارید. اما اگر شما نزدیک کوهها زندگی نمی کنید موارد زیادی است که باید برای آن برنامه ریزی نمائید. مسافرت، رزرو هتل، در نظرگرفتن میزان اجاره حمل بار، ویزا(در صورت سفر به خارج از کشور)، و غیره… این موارد هستند. در هر صورت اطمینان حاصل کنید که تجهیزات شما بیمه باشند و خدمات پزشکی کلی در دسترس و بیمه فردی نیز باشید.
۱۱- بدانید به محض رسیدن به کوه با چه مسائلی باید درگیر شوید.
وقتی که به منطقه مورد نظر رسیدید، به طور طبیعی، در اولین مرحله باید اردو بزنید. اگر برای صعود از نقشه راه استفاده می کنید باید در کمپ تان جایی ثابت و دائمی تا زمان اتمام برنامه، برای خواندن نقشه مسیر داشته باشید. کمپ اول شما به عنوان نقطه عزیمت تان محسوب می شود. زمان قابل توجهی را برای رسیدن به بهترین شرایط آب و هوایی در این کمپ سپری کنید، البته آن هم با توجه به سختی کوه و دشواری مسیر صعود. کوه هایی که کمتر خطرناک هستند قبل از اینکه با همراهان و دوستانتان عازم حرکت شوید ، کمپ اول تنها جایی است که می توانید برای مدتی در آن توقف کنید.
۱۲- صعود را آغاز کنید
مواردی که در اینجا ارائه شده در واقع یک مرور کلی است، زیرا کوهنوردی واقعی نه تنها تکنیک های متفاوتی را نیاز دارد، بلکه مهارتی است که در بطن کوه بدست می آید، و این زمانی است که ارزش خواندن کتاب هایی که حاوی جزئیات کوه مورد نظر هستند و همچنین صحبت کردن با افرادی که اخیرا از این کوه صعود کردند معلوم می شود. اکثر کوهنوردی ها در صبح خیلی زود آغاز می شوند تا این اطمینان حاصل شود که در هنگام بازگشت به تاریکی بر نخورید و یا اگر هنگامی که بالای کوه هستید قصد شب خوابی قله را داشتید، اطمینان خاطر داشته باشید که وقت لازم را برای پیدا کردن جایی مناسب برای خواب در شب را داشته باشید. بعد از اینکه مطمئن شدید که تمام وسائلی را که احتیاج دارید برداشته اید، ( تمام وسایلی که شب قبل از حرکت جاسازی کرده اید) و صبحانه ای مقوی خوردید، به همراه راهنما و دیگر همراهان باتجربه تان عازم حرکت شوید. نکته مهم دیگر اینکه، قبل از اینکه به کوه برسید تمام مهارت هایی را که برای آنها آموزش دیده اید به معرض اجرا بگذارید.
نکات مهم:
از مسیر خارج نشوید مگر آنکه موانع و مشکلات سر راه شما را وادار به این کار کنند.
خواسته های سرپرست خود را به عنوان یک تازه کار گوش کنید و انجام دهید.
وقفه های کوتاه مدت منظمی را برای خوردن غذا و خوراکی های انرژی دار و همچنین برای استراحتی مختصر صرف کنید. در این بین سعی کنید تا با نگاه به مسیر جلویتان آن را ارزیابی مجدد نمائید. توجه داشته باشید که تاخیر زیاد در برنامه تان نیز باعث می شود گرمی بدن و انرژی خود را از دست بدهید.
آب بدنتان را مرتب تامین کنید، زیرا بدن شما در مناطق سرد آب خود را بدون اینکه احساس تشنگی کنید به راحتی از دست می دهد. پس مطمئن شود که به طور منظم مایعات می نوشید.
در تمام زمان ها از گروه دور نشوید.
عکس بگیرید و از صعود و احساس سربلندی لذت ببرید.
۱۳- برای بازگشتی بی خطر وقت زیادی اختصاص دهید
آگاه باشید که پائین آمدن از کوه بسیار سخت و خطرناک است، در حالی که به نظر می رسد که پائین آمدن از کوه آسان تر از بالا رفتن است. بیشتر حوادث به علت از دست دادن تمرکز در این زمان روی می دهد.
بررسی پایانی
مرتب مایعات بنوشید. هوای سرد ذهن فرد را فریب می دهد و افراد فکر می کنند تشنه نیستند. اما فعالیت در ارتفاع زیاد و هوای سرد اهمیت نگه داشتن مایعات بدن در حد متعادل را نشان می دهد.
با گروه و کوهنوردان باتجربه کوهنوردی کنید. هرگز تنها کوهنوردی نکنید. اگر فکر می کنید که این نکات را کامل می دانید باز هم دلیل مهمی بر تاکید اهمیت آن وجود دارد.
کوهنوردی ورزشی برای تمام ادوار زندگی است. شما می توانید در هر سنی کوهنوردی کنید و از آن لذت ببرید. کوهنوردی نه تنها چشم انداز و وجه مناسبی دارد بلکه شما را همیشه تندرست قرار می دهد.
با توجه به اینکه در کوهنوردی محلی برای دفع پسماندها وجود ندارد، تمام زباله هایتان را با خود حمل کنید و بیرون و در کوه نریزید و رها نکنید.
نشانه های خستگی، کمبود اکسیژن، و سرمازدگی را بشناسید. نه تنها برای خودتان، بلکه به گونه ای که بتوانید آنها را در دیگران نیز تشخیص دهید. مخصوصا زمانی که می بینید کسانی در حال نامساعد تکلم ( هذیان گویی) می کنند و یا بر خلاف مسیر یا به سمت پرتگاه در حال حرکتند بروید و آنها را برگردانید و کمک های پزشکی را برای انها شروع کنید.
احتیاط را سرلوحه کارتان قرار دهید و قهرمان بازی درنیاورید. به یاد داشته باشید که: بهتر است به خانه برگردید و دوباره سعی کنید تا اینکه خیلی دور شوید و هرگز باز نگردید.
موفق و سربلند باشبد.
مترجم: حجت کلانتری
تاریخ پایان ترجمه: ۱۳۹۲/۱۱/۹
منبع اصلی http://www.wikihow.com/Climb-a-Mountain
انتشار از : گروه مهرگان کرمان, ویکی کوه

تصویر: سرچال در منطقه علم کوه – تیر ۱۳۹۷ – برنامه گروه کوهنوردی سپهر