زوزه بادهای سرد، برف و بوران و تاریکی زودرس هوا در زمستان کوه‌نوردان را با چالش پخت‌وپز غذا در چادرها روبرو می‌کند که خالی از خطر نیست. قرار گرفتن در معرض “مونوکسید کربن” بیشترین تعداد مرگ‌ومیر ناشی از مسمویت‌های ناخواسته را شامل می‌شود.

– مونوکسید کربن چیست؟
مونوکسید کربن (CO) گازی بدون بو، بدون طعم و غیرقابل دیدن است که در نتیجه سوختن سوخت کپسول‌های گاز کوه‌نوردان تولید می‌شود. این گاز خطرناک همانند اکسیژن میل ترکیب شدن و اتصال به هموگلوبین خون را دارد اما در کمال تعجب، با میلی بیش از ۲۰۰ برابر اکسیژن! قرر گرفتن طولانی مدت در معرض این گاز سمی می‌تواند باعث مرگ شود.

– تشخیص گاز مونوکسیدکربن
قرار گرفتن کوتاه مدت در معرض مونوکسید کربن علائمی همچون سردرد، تهوع، ضعف و خستگی، سرگیجه، دل‌درد، استفراغ و گیجی به همراه دارد. علائمی شبیه بیماری آنفولانزا اما بدون تب. بسیاری از این علائم همانند علائم بیماری حاد ارتفاع می‌باشند و ممکن است موجب به اشتباه افتادن کوه‌نوردان شوند؛ در نتیجه و برای دوری از اشتباه باید بسیار هوشیار باشید. در مقابل، قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این گاز خطرناک می‌تواند علائمی همچون کبود شدن، درد ناحیه قفسه سینه، نفس‌های کوتاه وتغییر در وضعیت ذهنی به همراه داشته باشد.

– پیش‌گیری از مسمومیت
نخستین راه برای پیش‌گیری از مسمومیت مونوکسید کربن، عدم استفاده از کپسول‌های یاد شده در داخل چار می‌باشد. پخت‌وپز در قسمت آشپزخانه و هشتی چادر در حالی که زیپ داخلی چادر بسته است گزینه مناسبی بنظر می‌رسد اما انجام پخت‌وپز خارج از چادر یا به طریقی که اشاره شد در وضعیت مواجهه با طوفان و بارش‌های شدید غیرممکن می‌باشد. در این وضعیت تنها راه‌کار مناسب تهویه صحیح و مناسب هواست. به این منظور اغلب کمپانی‌های سازنده چادرهای کوه‌نوردی اقدام به تعبیه پنجره در دو سوی چادر و یک منفذ عبور و تهویه در نوک چادر کرده‌اند، هرچند این پیش‌بینی‌ها خطر را از بین نمی‌برند و فقط ریسک و احتمال مسمومیت را کاهش می‌دهند، کماکان استفاده از کپسول‌های گاز در چادر به هیچ وجه توصیه نمی‌شود زیرا چادرهای کوه‌نوردی به همان میزان که می‌توانند عایق مناسبی برای ورود هوای خارج از چادر به داخل باشند، ممکن است برعکس عمل کنند.

– راه‌کارهای درمانی
سریعاً از چادر بیرون آمده و در هوای تازه نفس‌های عمیق بکشید، در این حالت نشانه‌های یاد شده باید از بین بروند. در صورتی که نشانه‌های مسومیت شدید باشد باید بلافاصله فرد مسموم به پزشک منتقل شود تا در صورت لزوم ازاقدامات پزشکی مانند اکسیژن‌درمانی استفاده شود.

ترجمه: پویا سلیمانی
باشگاه کوه‌نوردان ‌ایران