هیپوکسی به کاهش اکسیژن در سطح سلولی گفته میشود.
اگر اکسیژن کافی توسط خون به بافت ها نرسد سلول های مغز بیش از سه تا چهار دقیقه از اکسیژن محروم شده و می میرند.
این وضعیت زمانی اتفاق میافتد که خون، اکسیژن ناکافی در اختیار بافتهای بدن قرار دهد. علل این وضعیت از خفگی یا مسمومیت تا اختلال کارکرد ریه یا مغز متفاوت است. این وضعیت (بسته به درجه هیپوکسی) با علایم مختلفی همراه است. اگر هیپوکسی به سرعت درمان نشود، میتواند کشنده باشد چون وجود غلظت کافی اکسیژن برای کارکرد تمام اعضا و بافتهای بدن حیاتی است. در فرد سالم، مقدار اکسیژن موجود در هوا بیش از حدی است که بافتهای بدن برای کارکرد طبیعی به آن نیاز دارند. با این حال در فرد بیمار یا آسیبدیده، کاهش اکسیژنی که به بافتها میرسد، کارکرد بدن را بیش از پیش مختل میکند.
هیپوکسی خفیف، توانایی تفکر صحیح را در فرد کاهش میدهد اما بدن در پاسخ به این حالت، سرعت و عمق تنفس را افزایش میدهد. با این همه، اگر اکسیژنرسانی به سلولهای مغزی تنها به مدت ۳ دقیقه قطع شود، مرگ این سلولها آغاز میشود.
تشخیص
در هیپوکسی متوسط تا شدید ممکن است موارد زیر وجود داشته باشند:
• تنفس سریع
• تنفس توأم با زجر یا بریده بریده و نیاز شدید به هوای تازه
• اشکال در صحبت کردن
• پوست خاکستری ـ آبی (سیانوز). این حالت، ابتدا انتهاهای بدن (مثل لبها، بستر ناخنها و نرمه گوشها) را درگیر میکند اما با پیشرفت هیپوکسی، سیانوز کل بدن را فرا میگیرد.
• اضطراب
• بیقراری
• سردرد
• تهوع و احتمالاً استفراغ
• قطع تنفس (در صورتی که هیپوکسی به سرعت برطرف نشود).